Sve o modelu za organizovanje radnog prostora
5S Lean upravljanje ili 5S model za organizovanje radnog prostora je koncept koji eliminiše gubljenje vremena na nepotrebne aktivnosti, a čijom se primjenom ostvaruju ciljevi poput:
- Povećanja produktivnosti i iskorištenja kapaciteta mašina i ostalih resursa;
- Smanjenje otkaza mašina;
- Smanjenje vremena za promjene posla i alata;
- Smanjenje škarta i reklamacija;
Pravci djelovanja Leana mogu se posmatrati kroz tri osnovna polja djelovanja:
- Eliminacija rasipanja u proizvodnji;
- Organizovanje radnih mjesta;
- Standardizovanje procesa i operacija;
Standardni proces u rješavanju problema obezbjedjuje da se problem ne ponavlja.
Fokus ove filozofije je samokontrola i uvođenje kontrolnih tačaka i jasne komunikacije i obučavanje radnika.
Lean se pokazao kao koristan u velikom broju kompanija jer je metodologija jednostavna i svakome razumljiva.
Kao glavna podrška i sastavni dio Lean pristupa izdvaja se 5S i organizacija radnog mjesta, što je za proizvodna preduzeća od velikog značaja, kao što je koncept Lean menadžmenta dominantno je vezan za proizvodna preduzeća.
5S predstavlja akronim sljedećih aktivnosti:
- 1S – Sort (Sortirati);
- 2S – Set In Order (Urediti);
- 3S – Shine (Čistiti);
- 4S – Standardize (Standardizovati);
- 5S – Sustain (Održati);
Sortirati – kad se sumnja, pomjeri van, tehnika označavanja crvenom etiketom;
- Treba zadrži samo ono što je potrebno, samo u količini koja je potrebna, samo kada je potrebno.
- Jasna razlika između onoga šta je neophodno, a šta nije, dok se odlaganje ostavlja za kasnije.
- Procijeniti sve predmete na radnom mestu, odlučiti koji su od njih zaista potrebni, razumjeti zašto su ti predmeti potrebni i zadržati samo ono što je neophodno, izbaciti šta je nepotrebno.
Urediti – Jedno mjesto za sve i sve na jednom mestu;
- Na kraju radnog dana/smjene, obično se pojavi gomila nepotrebnog materijala koju treba urediti;
- Mjesta za ostavljanje alata moraju biti organizovana;
Čistiti – Očistiti i pregledati ili pregledati kroz čišćenje;
- Prilikom čišćenja provjerava se i održava stanje opreme;
- Tokom i poslje ispravljanja procesa, radno mjesto mora biti očišćeno;
- Održavati sve čistim, urednim i spakovanim, čišćenje podova, brisanje mašina, ormarića, polica, računara;
- Iskoristiti proces čišćenja kako bi se pronašao izvor prljavštine, ulja, djubreta, otpada i uzroka kvarova;
Standardizovati – Sačiniti pravila, sljediti ih i primjenjivati;
Standardizaciju je nužno sprovesti jer jedino tako se svi radnici mogu upoznati sa tim koji je najbolji način na koji treba nešto da se uradi. Ujedno, isto tako je nužno shvatiti da se standardi, odnosno pravila stalno mijenjaju i sa njima iznova treba upoznavati radnike. Iako na prvi pogled možda djeluje komplikovano zapravo je izuzetno jednostavan proces s kojim se svi brzo sažive jer olakšava rad.
Svrha standardizovanja je prevencija nefunkcionisanja prva tri S-a (Sortiranja, Uređenja i Čišćenja). Njihova implementacija treba da budu dnevna navika. Njome se sve standardizuje:
- Metode rada;
- Obrada podataka;
- Izveštaji;
- Obuke;
- Alati;
Problemi nastaju kada standardizacija nije implementirana ispravno, i tada se sve se vraća na staro, neželjeno stanje.
Održati-dio svakodnevnog rada koji postaje navika
- Dostizanje discipline i navike za pravilno održavanja tačnih 5S procedura;
- Razviti naviku praktikovanja prva četiri S-a (Sortiranja, Uređenja, Čišćenja i Standardizovanja);
- Učiniti 5S načinom života i rada;
Jedan od ciljeva Leana i 5S koncepta je da niko ne bi trebalo da potroši više od 30 sekundi na traženje potrebnih dokumenata. Lean se uvodi godinama, a da bi se osjetili pravi efekti, odnosno pozitivno dejstvo potrebno je nekada da prođe i 15 do 20 godina.
5S daje fantastične rezultate
Haotične metode rada u kojima se neprestano traže dokumenta po neurednim kancelarijama prikazane su i u filmovima, pa čak i domaćim serijama. Tu je već na prvi pogled jasno da stvari ne funkcionišu dobro. Takvih primera ima mnogo i u stvarnom životu. Ali primenom 5S načina poslovanja haos postaje prošlost, a produktivnost se podiže na maksimum.
5S nije metod koji se uči preko noći, ali kada se počne primenjivati daje fantastične rezultate.
